In de klas
Kinderen die filosofielessen krijgen op de basisschool leren meer 'hoezo?' denken en goede vragen stellen. Ze leren daardoor denkkronkels op te sporen en nemen niet alles zomaar voor 'waar' aan.
Bij de filosofielessen draait het om hoe het kind denkt
Door te filosoferen laten kinderen zich minder snel leiden door aannames, 'derdehands' verhalen en meningen. En zien ze dat het ook anders kan zitten. Dat begint bij het stellen van filosofische vragen en vervolgens vraag je goed door op de antwoorden van de kinderen. Ze krijgen dan beter inzicht in hoe ze zelf denken. Maar ook hoe een ander kind aan zijn/haar redeneringen komt.
De vraag doet zijn werk..
Bij filosoferen draait het dan ook niet om schoolse kennis; wat een kind denkt. Maar echt om het eigen denken van het kind. Bovendien leren ze, zonder oordeel, kritisch mee te bewegen met de ander. Met enkel de vraag als inzet. Je kan daardoor niet zomaar alles zeggen. Zo ontdekken ze tijdens de filosofielessen zelf wat waar is en wat niet. En vooral waarom en worden ze mentaal weerbaarder.
Opzet van filosofielessen
Elke filosofieles vertrekt vanuit een filosofische vraag, dilemma of kwestie. Die onderzoeken we spelenderwijs vanuit verschillende kanten en denkrichtingen. Door creatieve werkvormen, denkspelletjes en oefeningen, filmpjes en opdrachten keren we de vraag helemaal binnenste buiten.
Zo ontdekken kinderen zelf wat ze al over de vraag weten en wat ze nog meer te weten kunnen komen.
- Filosofielessen duren minimaal 30 minuten
- Zeer geschikt voor in de plusklas
- Door te filosoferen doe je op een natuurlijke manier aan Burgerschapsvorming en werken kinderen aan de Life thinking skills! (bekend als 21st century skills)
- Filosoferen is ook een laagdrempelige manier om het nieuws te bespreken, in te spelen op actuele gebeurtenissen, en aangrijpende incidenten te kunnen bespreken die binnen of buiten school plaats vinden.
- Geschikt voor hele klassen of in kleine groepen.
Lesmethode
Ik beschik over een ruim aanbod aan filosofielessen over allerlei onderwerpen. De lessen ontwikkel ik op basis van de bestaande theorie, literatuur, eigen ervaringen en opleidingen die ik gevolgd heb en sluiten aan bij de praktijk in de klas. (Zo heb ik in 2012 en 2013 de beroepsopleidingen tot 'filosofisch prakticus/coach' en 'filosoferen met kinderen en jongeren' gevolgd aan de Internationale School voor Wijsbegeerte). Je kunt ook een kant en klaar lespakket van 7 lessen boeken. Kinderen maken dan kennis met filosofie over diverse onderwerpen.
Soorten filosofielessen:
Reguliere lessen
Sinds 2014 geef ik filosofielessen aan alle groepen van de basisschool.
Ik kan een enkele filosofieles geven, wekelijks of gedurende een periode filosofielessen verzorgen. In reguliere groepen maar ook in plusklassen waar de groepen kleiner zijn. Voor de beginnende denker en voor kinderen die al meer gevorderd zijn in het filosoferen.
Voor kinderen uit groep 1 tot en met groep 8.
Thema/projectlessen
Heb je een specifieke vraag of wil je dat kinderen over een bepaald onderwerp of thema filosoferen of aanhaken bij een lopend project? Dat kan natuurlijk ook.
Je kunt filosoferen tijdens de Kinderboekenweek, de week van de Lentekriebels, de week van de Mediawijsheid, in de lessen van de Vreedzameschool en Kanjerlessen.
Filosofie is ook heel geschikt om levensthema's te bespreken.
En geef in de Maand van de Filosofie (april) extra aandacht aan filosofie op school en speel in op het thema.
Ja, ik wil graag thema/projectlessen boeken
Lessen kunsteducatie & filosofie
Ik kan ook filosofische kunstlessen geven. Dit zijn lessen en projecten die dieper in gaan op een kunstdiscipline en een kunstvraag onderzoeken. Zoals: Wat is kunst? En wie bepaalt dat? Deze lessen hebben een langere duur en kunnen eindigen in een presentatie.
Filosofie workshops voor leerkrachten en andere professionals
Wil jij zelf leren filosoferen met kinderen? En filosofielessen geven? Ik bied ook workshops filosofie aan voor leerkrachten, pedagogisch medewerkers in de kinderopvang, kindercoaches en andere professionals die met kinderen werken.
Blog: Hoofd stukken
2 weeks ago
WIJSGIERIG AAGJE IS WWW.HETHOOFDPODIUM.NL GEWORDEN
Een nieuwe naam en nieuwe site...Hoeraa! Maar waarom?
Wijsgierig Aagje (wijsgierigaagje.nl) is jaren geleden ontstaan uit het inzicht dat een goede vraag je meer keuzemogelijkheden geeft dan een pasklaar antwoord en je kritisch laat denken.
Dat wilde ik bij kinderen over brengen door te filosoferen met kinderen in de klas.
KOERSWIJZIGING
Inmiddels leer ik ook steeds meer leerkrachten, pedagogisch medewerkers, festivalbezoekers, ouders, bedrijven en organisaties vragen stellen over alledaagse of cruciale, essentiële (levens)vragen.
Want ik wil dat naast kinderen, ook anderen wijsgierig worden.
Daarnaast ontwikkel ik als ‘vragenmaker’ steeds meer fysieke denkprojecten op locatie.
Het werd dus tijd voor een koerswijziging..
EEN BRUG TUSSEN TOEN EN NU..
Met de naam ‘het Hoofdpodium’ wil ik een brug slaan tussen mijn roots en het heden: In de cultuur- en festivalsector werkte ik jarenlang achter 'het podium' aan allerlei producties. Waar ik nu als maker - op het podium - met de filosofie steeds vaker naar terugkeer. (Nou ja, dat is nu in deze tijd helaas even anders...)
Met deze koers- en naamswijziging krijgen filosofie (het denken) en cultuur meer ruimte bij 'het Hoofdpodium’.
JOUW HOOFD ALS PODIUM:
Wat ga je leren en doen?
– zelf denken en vragen leren stellen
– zodat je kritisch en creatiever denkt
– hoe je kritisch mee kunt bewegen met de ander
– beter redeneren
– dat filosoferen een vorm van geweldloze communicatie is
(ook al kunnen sommige vragen je hersenen ‘pijnigen’...)
– ontdekken hoe een vraag beschermend kan werken voor jou
- mee doen aan interactieve denkprojecten
HOE?
– volg het blog: hoofd stukken
– volg workshops en lezingen
– bestel filosofielessen
– boek één van mijn projecten
– doe mee met een filosofische brainstorm
Wil je (opnieuw) kennis maken met mij?
Kijk dan eens verder op www.hethoofdpodium.nl
Tot gauw! Vivienne Janssen
Filosoferen maakt Mentaal Weerbaarder | het Hoofdpodium
www.hethoofdpodium.nl
Filosoferen maakt je mentaal weerbaarder. Praktische filosofie voor in de klas, in bedrijf en op locatie. (voorheen: wijsgierigaagje.nl)3 months ago
Mijn collega kinderfilosoof Fabien van der Ham geeft weer een mooi nieuw spel uit. Plus een inkijkje in hoe dat nou gaat: een spel ontwikkelen. Heel leuk om te lezen! Niets gaat vanzelf.. succes Fabien!
The making of Denktekenen | Filosoferen met kinderen
www.filosovaardig.nl
Een filosofiespel met 45 tekenopdrachten die kinderen aan het denken zetten aangevuld met denkvragen en inspirerende kindercitaten.7 months ago
Filosoferen over dit thema is heel waardevol.
Eén van mijn eerste filosofische gesprekken met kinderen ging over rouw, verlies en afscheid. Een spannende ervaring en wat ik niet zomaar 'even' deed.
Sens Uitvaarten organiseerde in 2014 in de Cereolfabriek een informatieve middag over dit thema en vroeg mij een workshop hierover te geven voor de kinderen die mee kwamen met hun ouders.
Ik denk dat dit boek heel waardevol kan zijn en ik ga het zeker kopen.
In mijn blog lees je hoe ik het gesprek heb aangepakt en wat het met de kinderen deed.
www.wijsgierigaagje.nl/levensthemas/dood-en-verlies
Stine Jensen laat kinderen filosoferen over het verlies van een familielid of huisdier
www.trouw.nl
We leren kinderen vooral vooruit kijken, zegt filosofe Stine Jensen. In haar nieuwe boek staat ze juist even stil, en filosofeert ze samen met kind...10 months ago
Is filosoferen: efficiënt tobben?
“Wie mensenkennis bezit is verstandig, maar wie zichzelf kent is verlicht. Wie heerst over anderen heeft macht, maar wie zelfbeheersing bezit is niet te verslaan”. Lao Tse.
Dit citaat inspireert mij al jaren en blijft mij uitdagen. Een citaat van slechts twee regels waar je jaren lang zoet mee kan zijn om de betekenis ervan te doorgronden en er naar proberen te leven. Met name het laatste stuk triggert mij tot onderzoeken. Het leven gooit allerlei gebeurtenissen en situaties naar je toe die je mentaal uitdagen. Of je krijgt een rot opmerking naar je hoofd geslingerd, iemand beledigt je of je wordt zelfs vernederd. Iedereen maakt het wel eens mee.
Hoe reageer je?
Sommigen klappen dicht en zeggen niks, laten het over zich heen komen, de emotie slaat naar binnen. Wat niet goed is voor je eigen mentale welzijn.
Las een denkpauze in
Anderen worden kwaad. Je voelt je hoofd rood en warm worden en voordat je er erg in hebt reageer je vanuit een soort oerdrift. Het denken gaat uit. Je spuugt vuurballen aan schadelijke woorden. Kortom je bent boos, woedend.
Maar dan is de emotie wat afgezwakt en krijgt het denkende, verstandige brein weer ruimte. Wat gebeurde hier? Is de situatie nu verbeterd of juist verergerd?
Ik denk het laatste. De situatie escaleert.
Met soms destructieve gevolgen voor de ander maar ook voor jezelf.
Maar wat als je nu eens eerst even een ‘denkpauze’ inlast, en gewoon even niets doet.
Je emotie eerst observeert, doorvoelt, serieus neemt en dan pas reageert? Of niet reageert. Kortom jezelf even beheerst. Doen door niet te doen. Heel lastig in sommige situaties. Maar het valt te trainen.
Hoe wil je reageren?
De kunst is de ruimte tussen emotie en gedrag soms wat
op te rekken.
Je kan er over nadenken hoe je wilt reageren. Voor mij helpt onder meer vragen stellen om met name het laatste deel van het citaat van Lao Tse te oefenen. Bovendien helpt vragen stellen (aan jezelf) je ook om jezelf beter te leren kennen.
Balans tussen emotie en ratio
Je kunt dus in plaats van een primair antwoord een vraag leren stellen aan de ander:
‘Waarom zeg je dat?’, ‘Wat bedoel je daarmee?’ etc.
Maar ook aan jezelf: ‘Welke reactie is in deze situatie het beste?’ En waarom?
Door (met jezelf) te filosoferen creeër je keuzemogelijkheden en tijd.
Een vraag geeft namelijk letterlijk ruimte. Ruimte tot denken en ruimte tot reageren.
Zodat je je niet meteen weer in een volgende situatie ‘smijt’, zoals René Gude (o.a. voormalig Denker des Vaderlands) het zo helder verwoordde.
“Efficiënt tobben” noemde Gude dat “om je emoties te kanaliseren en je humeur te managen”.
Door te filosoferen probeer je eigenlijk die balans tussen emotie en ratio te verbeteren.
Bekijk dit filmpje van René Gude (1957 – 2015) hoe hij dit uitlegt.
Stimuleer de zelfdenkzaamheid bij kinderen
Kinderen die filosoferen, leren de verantwoordelijkheid terug te geven aan degene die iets (zo maar) zegt, maar deze verantwoordelijkheid ook te nemen. Door vragen te stellen, door te vragen en geen genoegen te nemen met het eerste de beste antwoord. Het is een wisselwerking.
Filosoferen is daarom heel geschikt voor lessen binnen de ‘Vreedzameschool’ waar kinderen leren omgaan met conflicten. Maar kan natuurlijk voor elk denkbaar onderwerp ingezet worden.
------------------
#filosoferenmetkinderen #vreedzameschool #kanjertraining #zelfdenkzaamheid #kinderfilosofie #gastlessenfilosofie #workshopsfilosofie #utrecht #workshopfilosofie #laotse #primaironderwijs #filosofievoorkinderen
René Gude over Efficiënt Tobben
www.youtube.com
Brandstof laat filosofen aan het woord over de grote en kleine vragen van het leven. www.brandstof.eu Met dank aan: Sacha Bernam, Suzanne Witteman en Raymond...
