Filosoferen over natuur: een vraag met pit..
Kun je filosoferen over een pit?
Jazeker! Let maar eens op.
Het leven van veel kinderen is door corona helemaal anders geworden.
We moeten bijvoorbeeld zoveel mogelijk binnen blijven. We voelen ons daardoor een stuk minder vrij.
Maar hoe zit dat eigenlijk met de natuur?
Kan de natuur zich ook meer of minder vrij voelen? Laten we dat eens onderzoeken. Kinderen filosoferen over natuur met behulp van een vraag met pit!
Oké, wat heb ik daar voor nodig?
- paar pitten en zaden (die kun je gewoon ergens uithalen, zoals een appel)
- een potje aarde met zaadjes erin
- tomatenplantje (ander plantje mag ook)
- losse tomaat (een stuk fruit mag ook: peer, appel etc.)
- fruit of groente verwerkt tot iets eetbaars (zoals appelsap of ketchup)
- plaatje van een plant die groeit in de natuur
- plaatje van een plant die groeit in een kas
Ja, hallo, dat heb ik toch niet in huis?
Oh… Geeft niks, dan maak je gewoon tekeningetjes van die dingen.
Nu heb je zaadjes en pitjes in allerlei hoedanigheden. De grondvraag is:
Wanneer zijn de zaadjes en pitjes het meeste vrij?
Om het antwoord te vinden kun je alle items op volgorde leggen van meest naar minst vrij. Pak hiervoor bijvoorbeeld een rood (minst vrij) en groen (meest vrij) blaadje (of voorwerp) en leg deze op de uiteinden van een tafel.
Bedenk voor elk item op welke plek het thuis hoort. Geef daar altijd een argument bij (ik vind… omdat/want…).
Je filosofievrienden kunnen een ander argument hebben, waardoor de items van plek verschuiven.
Stel in het gesprek elkaar de volgende wroet- en graafvragen
Wat is dat vrij zijn?
Is de natuur vrij?
Is deze pit/tomaat/sperzieboon vrij?
Is een kat vrij?
Ben jij vrij?
Kun je iets noemen dat of iemand die niet vrij is volgens jou?
Heeft de pit iets nodig om vrij te zijn?
Heb je anderen nodig om vrij te zijn?
Wat is het verschil tussen vrij zijn en je vrij voelen?
Kun je vrij zijn in je hoofd?
Kun je je vrij voelen in de gevangenis?
Is vrij zijn een keuze?
Denk je dat je een antwoord hebt gevonden?
Dan kun je met deze groeivragen vaak nóg verder denken.
– Is dat altijd zo?
– Kun je daarvan een voorbeeld geven?
– Kan het ook anders zitten?
– Kan het tegendeel waar zijn?
– Bestaat daar een regel voor?
– Wat voor gevolgen heeft dat?
– Wat betekent dat?
– Wat bedoel je daarmee?
Etc….
Wat heeft het meest met natuur te maken?
En nu je toch lekker aan het denken bent, denk dan ook even over deze grondvraag na. Om een antwoord op deze vraag te vinden, zet je alle items in volgorde van meest naar minst natuur. En vergeet ook hierbij de argumenten niet!
Wroet- en graafvragen
Wat is natuur?
Is deze pit/tomaat/sperziboon natuur?
Is een robot/kat natuur?
Ben jij natuur?
Bestaat er iets wat niet van natuur is gemaakt?
Wat bedoelen we met: ‘onnatuurlijk’?
Is alles om ons heen natuur?
Is fantasie natuur?
Denk je dat je een antwoord hebt gevonden? Dan kun je met de groeivragen hierboven vaak nóg verder denken.
Het is belangrijk het eigen antwoord zoveel mogelijk uit te stellen en oprecht nieuwsgierig te blijven naar de antwoorden van elkaar en deze zoveel mogelijk te blijven bevragen! Veel plezier!
Reacties van kinderen
‘Als het zaadje ketchup is geworden dan ben je helemaal fijn gemalen en dan ben je helemaal niks meer en dus niet vrij’.
‘De tomaat is zichzelf niet meer, in zijn eigen vorm, zoals in de natuur’.
‘Ik heb mijzelf, vrienden en familie nodig om mij vrij te voelen. Net als een tomaat water en zonlicht nodig heeft’.
‘De natuur is vrij, omdat het allemaal uit zichzelf groeit, want je gaat niet elke dag er naartoe om alles te verzorgen.’
‘Als je in de natuur groeit dan ben je nog vrij, want dan ben je niet geplukt’.
‘Vrij zijn betekent dat je alles kan doen wat je wilt’.
Leren filosoferen met kinderen
Ben je helemaal gegrepen door deze activiteit en wil je als ouder/opvoeder zelf leren filosoferen met kinderen?
Ik geef workshops en trainingen. Neem contact met mij op voor meer informatie.
Dit gesprek voerde ik met kinderen van BSO het Tuinhuis. De bijdrage maakte ik voor De Week van de Kinderfilosofie. Dat dit jaar voor het eerst plaats vindt van vrijdag 9 t/m zaterdag 17 april 2021. En kun je terugvinden in het leuke ‘doeboekje’ dat je krijgt als je mee doet aan een activiteit deze week!
In deze week organiseer ik nog veel meer activiteiten voor kinderen. Zo kom ik met de Filosofieboom en het DenkBos naar de BSO en Utrechtse parken om te spelen met natuurvragen.